مشاوره حقوقی تلفنی: 88689368-021

شنبه الی پنجشنبه - ساعت 9 الی 18

اجرت المثل ایام زوجیت

بر اساس قانون هیچ عملی بدون اجرت و مجانی نیست و اعمال اشخاص محترم است و اینکه قاعدتاً در زندگی زناشویی نیز تکالیفی برعهده زوجین از نظر شرعی و قانونی معین شده است که برای انجام این تکالیف هیچ یک از زوجین حق مطالبه اجرت یا عوض را ندارند. اما بر اساس تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی که مقرر نموده چنانچه زوجه کارهایی را که شرعاً بر عهده وی نبوده و عرفاً برای آن کار اجرت المثل باشد به دستور زوج و با عدم قصد تبرع انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود دادگاه اجرت المثل کارهای انجام گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم می دهد بر اساس این ماده کارهایی که شرعاً برعهده زن بوده نمی‌توان اجرت المثل مطالبه نمود هر چند به درخواست زوج باشد مانند عمل زناشویی اما اعمالی مانند آشپزی و نظافت منزل و یا حتی شیر دادن نوزاد جزوه اعمال شرعی و قانونی نمی باشد. در دعوای مطالبه اجرت المثل اولین سوالی که از زن در جلسه دادگاه پرسیده می شود این است که آیا کارهایی که در ایام زوجیت انجام داده به نیت گرفتن اجرت و پول بوده یا نه که با توجه به صداقت اکثر زوجه پاسخ منفی داده میشود که همین پاسخ منفی باعث عدم موفقیت در اخذ مطالبه اجرت المثل می باشد. زیرا در بیان ساده تر اجرت المثل همان حق الزحمه ای است که زن در خانه همسر انجام داده که این کارها جزو وظایف قانونی و شرعی زن نبوده است.
با توجه به قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ که عنوان نموده، دادگاه ضمن رای طلاق باید شروط ضمن عقد و مندرجات سند ازدواج، تلکیف جهیزیه، مهریه، نفقه زوجه معین و همچنین با توجه به تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی اجرت المثل ایام زوجیت را معین و اتخاذ تصمیم نماید. به عبارتی صدور حکم طلاق مشروط به تعیین تکلیف در مورد اجرت المثل زوجه می باشد که به نام نوعی ضمانت اجرای صدور حکم طلاق است.

شرایط دریافت اجرت المثل

اگر زن در امور خانه داری شرط ضمن عقد داشته باشد دیگر که حق مطالبه اجرت المثل را ندارد . نکته مهمی که باید مورد توجه قراردهید اینکه : برای مطالبه اجرت‌المثل نیز درخواست طلاق از طرف زن نباید باشد واگر هم درخواست طلاق از طرف مرد مطرح می‌شود نباید علت آن تخلف زن از وظایف همسری و یا سوء اخلاق زن باشد که در این وضعیت اجرت المثل به زن تعلق نمیگیرد و نکته دیگر آنکه زن کارهایی را که انجام داده باید از ابتدا قصد و نیتش مجانی باشد. با این اوصاف باید برای دادگاه ثابت شود کارهایی که انجام شده توسط زوجه مجانی نبوده است، در صورت اثبات این امر در اینجا مستحق دریافت اجرت المثل می باشد.

رای وحدت رویه اجرت المثل ایام زوجیت

به شماره ۷/۴۱۱۶ مورخ ۲۰/ ۶ / ۱۳۷۶ پرداخت اجرت المثل با توجه به اجرای کار به دستور زوج و اثبات قصد عدم تبرع زوجه است اما آنچه که معمول است چون زندگی زناشویی اغلب با حسن نیت بوده و زوجه امور زندگی زناشویی را بدون قصد مطالبه اجرت المثل و با اختیار خود و با قصد مجانی بودن انجام میدهد اجرت المثل به آن تعلق نمیگیرد. به هر حال اگر خلاف آن ثابت شود و طرفین شهادت و یا دلایل دیگر داشته باشند در این صورت زوجه مستحق اجرت المثل بوده و دادگاه راساً با ارجاع امر به کارشناسی با توجه به طول مدت زناشویی و نوع کارهایی که زوجه خارج از تکلیف شرعی و قانونی خود انجام داده نسبت به تعیین اجرت المثل و پرداخت آن اقدام خواهد کرد.

اجرت المثل ایام نامزدی

باتوجه به رسم و عرف کنونی جامعه معمولا در دوران نامزدی زوجین جدا از یکدیگر زندگی می‌کنند و تا قبل از مراسم رسمی در منزل مشترک نبوده بنابراین بحث اجرت المثل در دوران نامزدی منتفی می‌باشد.

نحوه پرداخت اجرت المثل

مطالبه اجرت المثل مانند سایر دعاوی مالی زناشویی به دلیل اینکه اصولاً باید مرد مبلغ محکومیت را نقداً پرداخت نماید، ممکن است در بعضی موارد این مبلغ قابل توجه و خارج از حد توان زوج باشد که در این شرایط زوج اقدام به اقامه دعوای اعسار از پرداخت محکوم به می نماید که ممکن است نسبت به پذیرش اعسار پرداخت اجرت المثل به صورت اقساطی انجام گیرد.

اجرت المثل پس از فوت شوهر

با توجه به تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی و ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده منعی برای مطالبه اجرت المثل بعد از فوت زوج وجود ندارد زیر اجرت المثل نیز همانند مهریه چون حق مالی می‌باشد بعد از فوت از بین نمی‌رود. ولی چون عموما تصور بر این است که با فوت یکی از زوجین همه چیز خاتمه یافته در حالی که مرگ در بعضی موارد آغاز کننده یا تثبیت کننده امور مالی است.

اجرت المثل پس از فوت زن

همانطور که مهریه را وارث زن بعد از فوت وی می توانند از زوج مطالبه کنند اجرت المثل نیز همانند مهریه از حقوق مالی زن بوده و پدر و مادر وی می تواند به طرفیت از فرزند خود از شوهر تمامی حقوق دختر خود را مطالبه کنند.

نحوه مطالبه اجرت المثل

زوج می توانند با تقدیم دادخواست قالبا ضمن مطالبه مهریه، اجرت المثل خود را نیز مطالبه نماید.
بعد از ثبت دادخواست و ارجاع موضوع به شعبه مربوطه دادگاه تاریخ و روز را مشخص می نماید و اگر زوجین در مورد مبلغ اجرت المثل به توافق نرسیدند حسب امر موضوع به کارشناس ارجاع می شود و کارشناس با توجه به اوضاع و احوال و سنوات زندگی و سایر شرایط رای خود را در قالب نظریه کارشناسی به دادگاه ارسال میکند و طرفین بعد از رویت نظر کارشناس اگر اعتراض داشته باشد ظرف یک هفته باید اعلام نمایند در غیر این صورت دادگاه با توجه به نظر کارشناسی رای صادر می نماید که در صورت اعتراض نکردن به نظر کارشناس رای دادگاه قطعی و لازم الاجرا میشود.

مطالبه اجرت المثل قبل از طلاق

طبق نظریه مشورتی به شماره ۷/۹۳/۲۳۷۳ مورخ ۲۹/ ۱/ ۱۳۹۳ زوجه می تواند مستقیما و بدون اینکه زوج تقاضای طلاق کرده باشد مستندا به تبصره الحاقی در سال ۱۳۸۵ ماده ۲۳۶ قانون مدنی و بند ۷ ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ با تقدیم دادخواست به دادگاه اجرت المثل ایام زوجیت خود را مطالبه کند.

مرجع صالح دعوی اجرت المثل

توجه به نظریه مشورتی ۷/۹۵/۸۴ مورخ ۹۵/۱/۲۴ منابر بند ج ماده ۹ قانون شورای حل اختلاف مصوب سال ۱۳۹۴ دعاوی خانواده راجع به جهیزیه ، مهریه ، نفقه تا نصاب مقرر در بند الف در صورتی که مشمول ماده ۲۹ قانون حمایت مصوب ۱۳۹۱ نباشد در صلاحیت شورای حل اختلاف است اما به اجرت المثل اشاره‌ای نشده است. فلذا رسیدگی به دعاوی اجرت المثل در صلاحیت دادگاه می باشد.

اجرت المثل زن شاغل

طبق قانون از نظر شرعی زن مالک دارایی و پولی است که در مدت زناشویی و در حین اشتغال به دست می‌آورد و زوج حق مطالبه آن را ندارد و یا اینکه زوجه موظف نیست درآمد خود را در منزل خرج کند و همچنین با توجه به اینکه زن شاغل وقت کمتری برای کارهای منزل می‌گذارد معمولاً اجرت المثل کمتری برای در نظر گرفته می شود مگر اینکه شاغل بودن زن برای کمک به مخارج زندگی مشترک و به درخواست زوج باشد.

نحوه کارشناسی اجرت المثل

بعد از طرح دعوای اجرت المثل ایام زوجیت و در اولین جلسه دادگاه و با حضور زوج زن مدعی می‌شود که کارهای زیادی در منزل شوهر انجام داده و مطالبه وجه می‌نماید و بعد از تشخیص صحت و درستی ادعای زن در دادگاه خانواده و انکار مرد و اثبات ادعای زن موضوع به کارشناسی ارجاع می شود و قبل از ارجاع مبلغی به حساب کارشناسی واریز میگردد که این مبلغ طبق تعرفه قانونی لحاظ میشود. کارشناس با توجه به شرایط خاص و موردی پرونده و احراز تمام شرایط موظف است ظرف ۷ الی ۱۰ روز نظر خود را اعلام نماید و ظرف یک هفته هر یک از زوجین می توانند در صورت عدم پذیرش نظریه اعتراض کنند که در این پرونده به هیئت سه نفره کارشناس ارجاع می شود در اینجا اگر نظر هیئت سه نفره مورد قبول یکی از طرفین نباشد به اعتراض وی به ترتیب به هیئت ۵ نفره یا ۷ نفره ارجاع می شود. بعد از قطعی شدن نظر کارشناسی و رای دادگاه اگر مبلغ اجرت المثل را مرد نپردازد زوجه میتواند همسر خود را به عنوان مدیون به زندان اندازد.

ـــــــــــ سوالات متداول ـــــــــــ

دلایل دریافت اجرت المثل بیشتر یا کمتر چیست؟
در بحث کارشناسی برای تعیین مقدار المثل زن مواردی از جمله شأن خانوادگی زن ، پایگاه اجتماعی ، شغل پدر ، محل زندگی و میزان تحصیل در زمان تجرد و بعد از ازدواج ملاک قرار می‌گیرد. همچنین تعداد فرزندان در افزایش اجرت المثل موثر است اما اگر فرزند دختر باشد به نسبت فرزند پسر اجرت المثل کمتری تعلق می گیرد چرا که از نظر فنی و کارشناسی دختر در کارهای خانه به مادر کمک می نماید. وحتی اگر تغذیه کودک با شیر مادر باشد مثل بیشتری دریافت می‌کنند پرستاری از همسر در زمان بیماری نیز سبب افزایش مبلغ اجرت المثل می باشد. بنابراین اجرت المثل مسئله‌ای است که مقدار مشخصی ندارد و بر اساس مواردی که به عنوان مثال ذکر شد میزان آن تعیین می گردد.
شرط تنصیف دارایی چیست و چه نکاتی دارد؟
یکی از شرایط مندرج در عقدنامه شرط (تصنیف دارایی) می‌باشد و شرطی است که به عنوان بند الف در عقدنامه ها ذکر می گردد و در صورت امضای آن هر مالی که در ایام زناشویی به دست بیاید زوجین به طور مساوی در آن شریک می باشند. ولی برای اینکه این حق در هنگام طلاق شامل حال زن می شود مشروط بر این است که طلاق از سمت مرد باشد و علت آن تخلف زن از وظایف همسری یا سوء رفتار وی نباشد و اینکه دارایی بدست آمده در زمان طلاق موجود باشد. نکته حائز اهمیت اینکه این حق فقط بعد از مراحل طلاق یا حین طلاق قابل مطالبه است و زن نمی تواند آن را در ایام زندگی مشترک مطالبه کند. طبق نظریه مشورتی به شماره /۷/۹۳ ۱۱۴۰ مورخ ۱۸ /۵/ ۹۳ زوجه می تواند با رعایت شرایط ذکر شده هم حق تصنیف یعنی همان تقسیم دارایی را مطالبه کند و هم اجرت المثل ایام زناشویی را هم همزمان بخواهد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *